Genel Olarak MERNİS
GENEL OLARAK MERNİS
MERNİS Projesi tüm Ahvali Şahsiye bilgilerini elektronik ortama aktaran ve Ahval-i Şahsiye bilgilerinde meydana gelen her tür değişikliğin ülkenin her tarafına dağılmış 970 merkezden anlık güncellenmesini ve bir ağ üzerinden güvenle paylaşımını sağlayan bir projedir. Proje dünyada ilk e-devlet projelerinden olup ülkemizdeki ve Avrupa’daki tüm projelere de ilham olmuştur. Proje ile bilgilerin güvenli paylaşımı, bilgilerin hızlı güncellenmesi ve vatandaşa verilen hizmetteki hızın ve verimin de artması amaçlanmıştır. Proje kapsamında ülkemizde kurumların vatandaşlarımız için kullandığı farklı numaralar da tekleştirilmiş ve vatandaşlarımızın her kurumda kullandıkları farklı numara ve işaretler de sona erdirilmiştir. Proje güvenilir bilgi desteği ile devletin iş ve işlemlerinde hızın artmasını sağladığı gibi uyguladıkları elektronik devlet projelerinin de giriş anahtarı olmuştur. Bu kapsamda projenin devamı niteliğinde olan Kimlik Paylaşım Sistemi Projesi ile birlikte de bilgileri kurumların kullanımına açarak güvenilir, hızlı, verimli bir hizmetin yanı sıra kırtasiyeciğin önlenmesi de sağlanmıştır. Bu kapsamda MERNİS Projesinin genel anlamıyla sağladığı hizmetler şunlardır;
- Nüfus kayıtlarının bilgisayar ortamına aktarılarak ilçe nüfus veri tabanlarının oluşturulması ve hizmetin modernizasyonu sağlamak.
- Nüfus hizmetlerinin ilçelerde bilişim teknolojileri kullanılarak verilmesini; ilçe nüfus veri tabanlarını merkezde bütünleştirilerek Merkezi Nüfus Veri Tabanını kurulmasını gerçekleştirmek.
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına birer kimlik numarası verilmesini sağlamak.
- Kimlik numaraları aracılığıyla, kamu ve özel kesim bilişim projeleri arası kişi bilgileri alışverişinin, kişilerin biricik tanımlandığı bir alt yapı üzerinde çevrim-içi (on-line) yürütülmesini sağlamak.
- Nüfus istatistiklerinin bilişim teknolojileri ile daha sağlıklı elde edilmesini sağlamak.
- Kimlik bilgilerini kamu kurum ve kuruluşları ile kamu hizmeti veren kurumlarla paylaşarak hizmet akışını hızlandırmak, güvenilir hale getirmek ve vatandaşlarımızın hizmetlerini kolay, hızlı ve güvenilir olarak almasını sağlamak,
- Bürokrasiyi azaltıcı, devletle vatandaşı yakınlaştırıcı bir hizmet güvenliği sağlamak.
İlçe Bilgisayarlarının Kurulması
Dünya Bankasınca hazırlanan olurluluk çalışmasına göre 923 ilçe nüfus idaresinin bilgisayar altyapıları 1998 yılında tamamlandı. Daha sonra yapılan ihale ile satın alınan ilçe bilgisayar sistemleri ilçelere kurularak uygulamaya geçildi.
Merkez/İlçe Personel Eğitimi
Kurulma işlemlerine paralel olarak ilçelerde kurulan bilgisayarını kullanılacak olan nüfus personeline bilgisayar eğitimine başlanmıştır. 923 ilçedeki personel merkezde yoğun bir eğitime tabi tutularak bilgisayar kullanır duruma getirilmiştir. Genel Müdürlüğümüzde oluşturulan 5 (beş) bilgisayar laboratuarında 280 dönemde 6500 personele (farklı konularda bir personele birden fazla eğitim) eğitim verilmiştir. Halen bu eğitimlere devam edilmektedir.
Veri Girişi Çalışmaları
Eğitimin tamamlanmasını takiben mevcut nüfus personeli ile, hazırlanan veri giriş programını kullanarak nüfus bilgilerinin bilgisayara aktarma çalışmalarına 1998 yılında başlanmıştır. Yoğun bir çalışmadan sonra 122.145.860 kişi kaydın girilmesi 1999 yılı sonu itibariyle tamamlanmıştır.
Sistem Mühendisliği Çalışmaları
MERNİS projesinde merkez ve ilçelerde kullanılacak olan yazılımın gerçekleştirilmesi çalışmaları 1998 yılı içinde ihale edilmiştir. Yapılan ihale ile yüklenici firma yazılımı 2000 yılı içinde tamamlamış, hazırlanan yazılımlar merkez ve 8 ilçede pilot uygulamaya tabi tutulmuştur. Yapılan değerlendirme sonucunda, yazılımın kullanılmasının uygun olduğuna karar verilmiştir. Yazılım konusunda 923 ilçe personeli merkezde kullanıcı eğitimine tabi tutulmuş, eğitimi takiben yazılım ilçe bilgisayarlarına yüklenmiştir. 2000 yılı ortalarından itibaren ilçelerde uygulama çalışmalarına başlanmıştır. Halen tüm Nüfus Müdürlüklerinde bu yazılım başarı ile uygulanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının Verilmesi
- İsim benzerliğinden ortaya çıkan sorunların ortadan kaldırılması,
- Kimlik tespitinin hızlı bir şekilde yapılması,
- Kişinin doğumundan itibaren tüm işlemlerinin ortak numara ile yürütülmesi,
- Kamu kuruluşları arasında bilgi alışverişinin kolaylaştırılması, vatandaşa daha hızlı hizmet verilmesinin sağlanması
Bugüne kadar 560 kamu kurum ve kuruluşuna kendi sistemlerinde kayıtlı kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numaraları transfer edilmiştir. Vatandaşların kimlik numaralarını kolayca öğrenebilmeleri amacıyla, Genel Müdürlüğümüz Internet sitesinde kimlik numarası öğrenme modülü bulunmaktadır.
Ulusal Ağın Kurulması
İlçe nüfus idarelerinin merkezle on-line çalışmalarına olanak vermek amacıyla, MERNİS iletişimi ağının kurulması çalışmalarına 2002 Ocak ayı itibariyle başlanılmıştır. Uygulama öncelikle 2 pilot ilde başlayarak daha sonra Türkiye genelinde yaygınlaştırılmıştır. 2002 yılı sonu itibariyle 923 İlçe Nüfus Müdürlüğü ve merkez on-line olarak çalışmaya başlamıştır.
Tanıtım Faaliyetleri
MERNİS Projesinin uygulanmaya geçmesi ile beraber projenin vatandaşlara ve kamu kuruluşlarına tanıtımı büyük önem kazanmıştır. Bu kapsamda gerek yazılı basında gerekse görsel medyada gerekli tanıtım programları yapılmış ve uygulamanın getireceği yararlar kamuoyuna anlatılmıştır.
Genel Müdürlüğün tanıtılması ve yapılan faaliyetlerin anlatılması ve Türkiye Cumhuriyeti Kimlik numarasının kolayca öğrenilebilmesi amacıyla www.nvi.gov.tr adıyla bir internet sitesi faaliyete geçirilmiştir. Kamuoyundan gelen talepler ve ihtiyaçlar doğrultusunda web sitesi sürekli olarak geliştirilmektedir.
İş Süreçlerinin Tekrar Tanımlanması
MERNİS Projesi çerçevesinde ilçe nüfus idarelerinin merkezle on-line çalışmasının sağlanmasından itibaren ilçe nüfus idarelerinin iş süreçlerinin yeniden tanımlanması zorunlu hale gelmiş ve bu konuda hazırlanan genelge ve yönetmelikler uygulamaya konulmuştur. Kimlik Paylaşım Sisteminin 2004 yılında uygulamaya konulması ile birlikte paylaşımla ilgili yönetim ve güvenlik esasları da ayrıca belirlenecektir.
Kamu Kuruluşları ile İlişkiler
MERNİS Projesinin en önemli amaçlarından biriside merkezde oluşturulan veri tabanından kamu kuruluşlarına bilgi verilmesini amaçlayan Kimlik Paylaşım Sisteminin uygulamaya konulmasıdır. Bu kapsamda merkezde veri tabanı oluşturulmuş bulunmaktadır.
Genel müdürlüğümüz, yaptığı hizmetin verimlilik ve kalitesinin artırılması ve belgelenmesi amacıyla 2002-2003 yıllarında personeline Kalite Yönetim Sistemi Temel Eğitimi ve Kalite Sistem Dokümantasyonu, Proseslerin Yönetimi, Etkileşimi ve İyileştirme Teknikleri, Kuruluş İçi Kalite Tetkikleri eğitimlerini aldırmış ve Kalite Yönetim Temsilcimiz başkanlığında bir Kalite Komitesi oluşturularak KQ-TS-EN-ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi çalışmalarına başlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışmalar sonucunda 02/03/2004 tarihi itibariyle ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi sisteme entegre edilmiştir.
Kimlik Paylaşım Sistemi
MERNİS Projesinde oluşturulan merkezi veri tabanının kamu kurum ve kuruluşlarının paylaşımına açılması amacıyla gerekli çalışmalara başlanmıştır. İlk aşamada kamu kurum ve kuruluşlarının bu sistemle ilgili görüş ve talepleri alınarak değerlendirme çalışmaları yapılmıştır. Bildirilen görüşler doğrultusunda ihale çalışmalarına başlanmış ve 09.06.2004 tarihinde ihalesi yapılmıştır. Projenin kamu kurum ve kuruluşlarında kullanımına Aralık ayı sonunda başlanmıştır.
Kaynaklar ve Altyapı
Genel Müdürlük projenin en etkin şekilde sağlıklı yürütülmesi amacıyla bir yönetim şeması oluşturmuştur. MERNİS Projesinin yönetim şemasında, en üste, idari ve projenin genel işleyişi konularında Genel Müdür’e yardım etmesi amacıyla yürütme komitesi oluşturulmuştur. Teknik düzeyde, MERNİS'le ilgili tüm birimlerin organizasyonu, koordinasyonu ve işbirliğinin temin etmesi maksadıyla Teknik Komite kurulmuştur. Böylece Genel Müdürlük merkez ve taşra teşkilatında görev yapan yaklaşık 5000 personelin projede etkin şekilde görev yapması sağlanmıştır.
Sistem Yapısı
Teknik açıdan sistem iki bölüme ayrılmıştır. Birisi, önceden belirlenen işleri, MERNİS fonksiyonlarını destekleyecek ve / veya ağ işlemlerini kontrol edecek şekilde yürüten yerel alan ağı bilgisayarlarını ve iletişim donanımını içeren donanım altyapısıdır.
Halen 923 ilçede Windows NT tabanlı bir sunucu ile Windows95-Windows98/XP tabanlı sistemci bilgisayar sistemleri bir yerel ağ üzerinde çalışmaktadır. Merkezde ise Genel Müdürlük her biri 12 işlemci ve 32 GB ana belleğe sahip 2 adet IBM S80 sisteminden oluşan büyük boy bir sunucu sistemi bulunmaktadır. Bu sistemde 3 TB kapasiteli harici disk sistemi bulunmaktadır.
MERNİS İletişim altyapısı Türkiye genelinde hiyerarşik yapıda oluşturulmuştur. Sistem ilçeleri ve merkezi kapsayacak bir geniş alan ağı (WAN) üzerinde çalışmaktadır. Bu yapıda bir il içinde yer alan tüm ilçeler il merkezine FR abonesi olarak bağlanmaktadır. Toplama noktası olarak anılan bu merkezler Genel Müdürlükteki server frame relay ağı üzerinden bağlıdır. Merkez ile bağlantılı merkez ilçe bağlantısı yıldız topolojisi üzerinden gerçekleşmektedir.
İletişim Altyapısı
MERNİS veri tabanına erişimi sağlayan, iletişim ağını kontrol eden, MERNİS ile diğer sistem programlarının geliştirilmesini ve MERNİS sistem fonksiyonlarını destekleyen, destek katmanı diye adlandırdığımız yazılım altyapısıdır. MERNİS Uygulama Yazılım Sistemi; ilçe Uygulama Yazılımları ve Merkez Uygulama Yazılımları bileşenlerinden oluşmaktadır. MERNİS İlçe Uygulama Yazılımları, ORACLE 8.1.6 Veri Tabanı Yönetim Sistemi ve DEVELOPER 2000 kullanılarak, Merkez Uygulama yazılımları ise ORACLE 8.1.7 Veri Tabanı Yönetim Sistemi ve PL-SQL kullanılarak geliştirilmiştir.
Projenin uygulamaya konulmasında mali ve teknik açıdan en büyük katkı dünya bankası tarafından verilmiştir. Ülkemizde vergi tahsilatının etkin şekilde yürütülmesi ve sosyal güvenlik sisteminin iyileştirilmesini amaçlayan Özelleştirme Uygulaması ve Sosyal Güvenlik Ağı (PIAL) projesini başlatmıştır. MERNİS projesi kapsamında her vatandaşa bir kimlik numarası verilme uygulamasının bu projenin daha etkin şekilde yürütülmesine katkı sağlayacağı amacıyla, MERNİS projesinin PİAL kapsamına alınması Dünya Bankasınca uygun görülmüş ve 1996’dan itibaren proje çalışmalarına başlanmıştır.
Dünya Bankası uzmanları tarafından MERNİS projesi fizibilite raporu hazırlanarak çalışmalara başlanmıştır. Bu kapsamda Genel Müdürlüğümüze 5.5 milyon dolar kredi verilmiştir. Verilen bu kredinin 3.5 milyon doları harcanarak projenin fizibilitesi hazırlanmış, ilçe bilgisayarları alınmış ve Sistem Mühendisliği ihalesi yapılmıştır. Dünya bankası çalışmaları PIAL’in 1999 yılında tamamlanması ile sona ermiştir.
Dünya Bankası kredisi ile gerçekleştirilen ihaleler uluslararası rekabete açık ve dünya bankası kurallarına uygun şekilde anahtar teslimi olarak gerçekleştirilmiştir. Yazılımın gerçekleştirilmesinde açık uluslararası standartlar kullanılmıştır.
Projenin diğer giderleri de genel bütçe ve Nüfus Hizmetlerini Güçlendirme Vakfı tarafından sağlanmıştır.
TOPLUMSAL DÖNÜŞÜME KATKILARI
Bu çözüm Genel Müdürlük faaliyetlerini üç farklı yönden etkilemektedir.
Nüfus İdareleri Yönünden;
Birinci yenilik olarak; on-line sisteminin devreye girmesi ile nüfus olayları kişinin kayıtlı olduğu ilçe müdürlüğü yerine kişinin ikamet ettiği ilçe müdürlüğünden yapılabilmektedir. Böylece posta ve kırtasiye işlemleri tamamen kalkmış durumdadır.
İkinci yenilik olarak; Merkezi Veri Tabanının kurulması ile beraber nüfus ve hayat istatistiklerinin alınması en son güncellenmiş haliyle birlikte anında alınabilmekte ve ilgili kurumlara gönderilmektedir.
Üçüncü yenilik olarak; Nüfus işlemlerinde yapılması gereken hukuki denetimler bilgisayar ortamında otomatik olarak yapılmakta ve bilgi tutarsızlıkları önlenmektedir. Ayrıca yapılan tüm işlemler anında merkezden izlenebilmekte ve hatalı işlemler konusunda ilçeler uyarı yapılmaktadır.
Vatandaş Yönünden;
Birinci yenilik olarak; Tüm nüfus işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesinden dolayı zaman kaybı minimize edilmiş olup, üretilen dokümanlardaki bilgi hatası sıfırlanmıştır.
İkinci yenilik olarak; nüfus kayıt örnekleri ve nüfus cüzdanlarını anında ikamet ettiği ilçe nüfus idaresinden alabilmektedir. Daha önce elle yazılan nüfus cüzdanları bilgisayardan yazdırılmakta ve elle yapılan hatalar önlenmiş bulunmaktadır.
Üçüncü yenilik olarak; Kimlik Paylaşım Sisteminin devreye girmesi ile birlikte vatandaşın kamu kuruluşlarındaki işlemleri ayrıca belge istenmeden otomatik olarak gerçekleşecektir.
Kamu Kuruluşları Yönünden;
Kamu kuruluşları vatandaşlarla ilgili işlemleri en kısa zamanda ve etkili şekilde gerçekleştirebileceklerdir. Kamu kuruluşlarının Kimlik Paylaşım Sistemini kullanmaları sonucunda elde edecekleri faydalardan bir kısmı aşağıda belirtilmiştir.
Ekonomik ve Mali Yönden;
- Vergi tahsilatı ve denetimi kolaylaşacak, kayıt dışı ekonomi kontrol altına alınacak,
- Noter, tapu ve banka işlemlerinde sahtecilik kalkacaktır. Banka ve noterler, MERNİS veri tabanına erişerek kişilerin kayıtlarının doğruluğunu tespit edebileceklerdir. Böylece dolandırma ve sahtecilik olaylarına son verilebilecektir.
Yatırım ve Planlama Yönünden;
- Yatırımcı her kuruluş gelecek için yapacağı yatırım ve planlarda MERNİS Veri Tabanından yaş guruplarına, nüfus sayısına ve bilgilere göre yararlanabilecek ve gerçek bilgiler ışığında doğru planlamalar yapabileceklerdir.
Güvenlik Yönünden;
- Ülkemize giriş ve çıkışların takibinde, sabıkalı kişilerin izlenmesi ve kanun kaçaklarının, trafik suçu işleyen, can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan sürücülerin takip ve yakalanmasında kolaylık sağlayacaktır,
- Güvenlik birimleri bilgisayar terminali aracılığıyla aranan kişilerin Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası veya adı soyadı gibi bilgilerini girerek kişinin MERNİS veri tabanındaki kaydına ulaşarak kimlik tespiti yapabileceklerdir. Böylece sahte kimlikler tespit edilebilecektir.
Askerlik Yönünden;
- Askerlik çağına gelen kişilerin listeleri ASAL tarafından zamanında MERNİS veri tabanından alınacağından askere alma ve asker kaçaklarının takibi kolaylaşacaktır. Ayrıca yaş guruplarına göre erkek nüfus bilgileri MERNİS veri tabanında elde edileceğinden ileri ki yıllarda ne kadar askere ihtiyaç olduğu tespit edilecek ve planlar bu doğrultuda yapılabilecektir.
Sağlık Yönünden;
- Her vatandaş için sağlık kuruluşlarında açılan dosyalar kimlik numarası esasına göre açılacağından kişinin sağlık bilgilerinin bir bütün halinde tutulabilmesi mümkün olabilecektir,
- Planlama açısından sağlık politikaları, örneğin; bölgelere göre hastane ve sağlık ocağı ihtiyaçları MERNİS veri tabanındaki gerçek bilgiler ışığında planlanabilecektir.
Eğitim Yönünden;
- Eğitimle ilgili bayan-erkek her türlü istatistiki bilgiler gerek ülke genelinde gerekse bölgeler itibariyle anında alınabileceğinden, eğitimle ilgili planlama ve politikalar daha sağlıklı bir biçimde belirlenecektir .
Sosyal Güvenlik Yönünden;
- Sosyal Güvenlik Kurumları da MERNİS veri tabanını kullanacaklarından, bu kurumların nüfus idarelerinden istemiş oldukları nüfus ve aile kayıt örnekleri aynı şekilde elektronik ortamda verilebilecek, kurumlar arası yazışmalar ortadan kalkacak, böylece vatandaşlara verilen hizmetlerde sürat ve verimlilik sağlanacaktır.
- Ayrıca bir kişinin birden fazla sosyal güvenlik kuruluşuna üye olması yada sahte kimlik bilgileriyle üye olma vb. girişimleri kişilerin tek Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasıyla tanımlanması suretiyle büyük ölçüde önlenmiş olabilecektir.
Seçmen Kütükleri Yönünden;
- Seçme ve Seçilme yaşında bulunan vatandaşların listeleri her an çıkartılabileceğinden, seçmen kütüklerinin düzenlenmesinde kolaylık sağlanacaktır.
Adalet Yönünden;
- Davaların mahkemelerde görülmesi sırasında yapılan kimlik tespitleri mahkemeler konulacak bilgisayar terminali aracılığıyla MERNİS veri tabanından yapılabilecektir. Ayrıca veraset davalarında istenen kişi ve aile kayıt örneklerine aynı şekilde ulaşılabilecektir. Böylece davaların daha hızlı şekilde görülmesi sağlanacaktır.
KAMU KURULIŞLARI- MERNİS İLİŞKİSİ
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik numarası Kamu kurum ve kuruluşları arasında anahtar olarak görev yapacak bilgi alışverişini gerçekleştirmesine olanak sağlayacaktır.
1587 Sayılı Nüfus Kanununa 3080 Sayılı Kanunla eklenen ek-4 madde ile "İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Merkezi Nüfus İdaresi Sisteminin uygulanmasına geçilen yerlerden başlamak üzere,Türk vatandaşlarına nüfus kütüklerinde bilgi alışverişini kolaylaştırmak ve kamu kuruluşlarında tutulan kayıtlar arasında bağ oluşturmaya esas olacak bir numara sistemi geliştirir. Bu numara bütün kamu kurum ve kuruluşlarının kayıtlarında esas alınır." hükmü getirilmiştir. Bu hüküm çerçevesinde kamu kurumları arasında kimlik numarası kullanımı ile ilgili koordinasyon İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nce sağlanmaktadır.
SONUÇ
MERNİS Projesi, kapsamı ve etkilediği kesimler dikkate alındığında Türkiye’nin en büyük bilişim projesidir. Projenin ilk başlangıcından itibaren 2002 yılında uygulamaya geçmesi arasında uzun bir süre bulunmaktadır.
MERNİS Projesi kişi bilgileri bazında, e-devlet çalışmalarının temelini teşkil etmektedir. Bu nedenle kişi bilgileri tutulan tüm kamu ve özel kuruluşlarla direk ilişkisi vardır. Kimlik Paylaşım Sisteminin devreye girmesi ve bu uygulamada istenilen verimin elde edilmesi için kamu kurumları kendi bünyelerinde tutmuş oldukları kişi bilgilerinin MERNİS Veri Tabanındaki kişi bilgileri ile tutarlı olmasını sağlamak Kimlik Paylaşım Sisteminin devreye girmesi ile kamu kuruluşları daha önce kağıt ortamında yapılan bilgi alış verişini elektronik ortamda gerçekleştireceklerdir. Bu yolla hem kırtasiye işlemleri en aza indirgenmekte hem de işlemlerde sürat ve etkinlik sağlanmaktadır.
Proje kapsamında Kamu kuruluşları kendi bünyelerinde tuttukları kişi bilgilerini güncellemesini yapmak yerine MERNİS veri tabanındaki güncel bilgiyi kullanacaktır.
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik numarası uygulaması ile kişi kayıtlarının tek olarak tutulması sağlanmakta, kimlik bilgilerinden oluşan hatalardan meydana gelen yanlışlıklar ortadan kalkmakta ve bu kayıtların birleştirilmesinde önemli rol oynamaktadır.
Projelerin uygulanması esnasında tespit edilen en önemli süreç bilişimdeki değişimin uygulanan projeleri yakından etkilediği gerçeğidir. Ülkemiz kadar dünyada yeni oluşturulan bilişim, özellikle de yazılım ve teknoloji standartlarının geçmiş süreçte olmaması daha dikkatli adımlar atmamızı sağlamıştır. Bunun yanı sıra memurların teknolojiye yakınlaştırılması süreci de geleneksel değerlerle çatışmaları da gün yüzüne çıkarmıştır. Nitekim projenin uygulanması için ortaya çıkan süreç oldukça uzun bir süreç olmuştur.
Tüm nüfus bilgilerinin bir araya toplandığı yegane proje olan MERNİS etkileşimli (aile kütüğü esası nedeniyle) yapısı nedeniyle tüm ailevi bilgileri de içermektedir. Bu yapı veri anlamında birbiri ile ilintili büyük bir data yapısı ortaya çıkartmaktadır. Proje bu yapısı ile ORACLE veri tabanının da kendi yapısını test etmesi fırsatını vermiştir. Ülkemizde elektronik projelere olan kuşkuların da dağılmasını sağlayan proje, ülkemizde şimdiye dek daha çok devletin iş ve işlemlerini kolaylaştıran elektronik projelere karşılık Kimlik Paylaşım Sistemi projesi ile vatandaşlarımızın işleri kolaylaştıracak bir çığırı devlete ulaştırmıştır. Bu devletin mantalitesinin değişimi için de katkı sağlamıştır.
© 2025 T.C. İçişleri Bakanlığı - Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü